Tekst: Natalia Janicka
Szkoła nie jest tylko murami, w których znajdują się klasy, ławki oraz dzwonek wybrzmiewający co 45 minut. Szkoła jest miejscem, w którym młodzież spędza sporą część swojego życia i miejscem, które ma przygotować młodego człowieka do samodzielnego funkcjonowania w późniejszym okresie. Przede wszystkim jednak szkoła działa jako instytucja zaufania publicznego, a wobec tego powinna działać zgodnie z prawem, realizować postawy i działania zgodne z przyjętymi wartościami i normami, a także zapewniać wysoką organizację kształcenia i opieki.
Niestety, zdarzają się sytuacje, w których takie zasady są łamane. Co więcej, bardzo duża część takich przypadków pozostaje nieujawniona – głównie ze względu na obawy uczniów oraz ich opiekunów prawnych. Obawy takie mogą dotyczyć potencjalnych dalszych relacji z gronem pedagogicznym, tego, że ujawnienie nieprawidłowości może mieć wpływ na wystawianie ocen czy na ogólną atmosferę wokół ucznia, prowadzącą do wykluczenia w środowisku szkolnym. W takich przypadkach anonimowość kreuje się jako istotne narzędzie interwencyjne, które nie tylko pozwala na rozwiązanie problemów, jakie panują w murach szkoły, ale także kreują poczucie, że w przypadkach naruszeń praw, obowiązków należy takie sytuacje zgłaszać.
Często panuje przekonanie, że w środowisku szkolnym nie ma możliwości na wystąpienie naruszeń. Jako Fundacja działająca w sektorze oświatowym jednakże dostajemy zgłoszenia dotyczące wykluczeń z zajęć, niedopuszczania do egzaminów maturalnych, sytuacji wykazujących
znamiona mobbingu, dyskryminacji, nękania, pobierania nieuzasadnionych opłat czy stosowania nieproporcjonalnych kar.
Docelowo słuszne byłoby stworzenie w szkołach bezpiecznych – anonimowych – kanałów zgłaszania nieprawidłowości. Przykładem takich narzędzi jest, chociażby utworzenie w szkołach specjalnych skrzynek zaufania czy specjalnych formularzy online.
Do kogo można się zwrócić, gdy zauważymy istotne nieprawidłowości?
1) Psycholog / pedagog szkolny, do którego można się zwrócić wraz z prośbą o zachowanie w tajemnicy danych identyfikujących ucznia
2) Kuratorium oświaty sprawujące opiekę nad placówkami szkolnymi, a do których dane kontaktowe są łatwo dostępne
3) Rzecznik Praw Dziecka, korzystając z Dziecięcego Telefonu Zaufania Rzecznika Praw Dziecka pod numerem 800 12 12 12.
4) Fundacje i stowarzyszenia działające w sektorze oświatowym – np. Fundacja Varia Posnania
W jaki sposób możesz uzyskać pomoc?
Większość sposobów zgłoszenia już jest ułatwiona poprzez stosowanie specjalnie skonstruowanych formularzfy, które przeprowadzają krok po kroku przez informacje wymagane do podjęcia stosownej interwencji. Jednakże, ze względu na specyfikę sytuacji, jaką jest zgłaszanie nieprawidłowości, możliwe jest także zgłaszanie naruszeń, stosując drogę mailową czy listowną na konkretny adres korespondencyjny.
Pamiętaj jednak, by stosując anonimowość, zawrzeć możliwie jak najwięcej informacji, które pozwolą na skuteczne i szybkie podjęcie działań.
Takie przykładowe zgłoszenie powinno w swojej treści obejmować:
– Określenie typu zgłoszenia (Dyskryminacja, mobbing, naruszenia dydaktyczne, inne)
– Szczegóły zdarzenia
– Czas i miejsce zdarzenia
– Informacja czy naruszeń dopuściła się konkretna osoba fizyczna
– Dowody
– Informacja o uprzednim zgłoszeniu sytuacji innej osobie, instytucji i podjętych działaniach
Im więcej konkretów, tym lepiej!
Kto może zgłaszać takie naruszenia?
Uczniowie – jeśli sytuacja ich dotyczy bądź są świadomi naruszeń
Rodzice – jeśli zauważą niepokojące zachowania u dziecka
Nauczyciele – jeśli pozyskają informację o naruszeniach
Każdy, kto wie o problemie – i chce coś z tym zrobić!
Podsumowując, szkoła ma być środowiskiem, w którym panuje poczucie bezpieczeństwa, dlatego masz prawo mówić – nawet anonimowo!
Jeśli czujesz, że coś nie jest w porządku, że naruszane są Twoje prawa bądź jesteś świadkiem takich naruszeń – masz prawo to zgłosić. Zgłaszając nieprawidłowości, robisz coś ważnego – dbasz o siebie i o innych.
Jeżeli w twojej szkole dochodzi do naruszeń, możesz skontaktować się z nami i uzyskać pomoc.
Napisz na twojeprawa@variaposnania.pl i prześlij wszystkie najważniejsze informacje, włącznie z nazwą i adresem szkoły. Pomagamy za darmo i anonimowo, w całej Polsce! Interwencję podejmujemy dopiero po uzyskaniu Twojej zgody. Twoje dane osobowe są bezpieczne, pozostaniemy też w kontakcie z Tobą przez cały czas trwania interwencji.