Odpowiedzialność szkoły za niewykazywanie wpływów ze środków oraz brakdokumentacji księgowej w przypadku płatnych próbnych matur

Wiele Fundacji zajmujących się prawami uczniów od dawna zwraca uwagę na narastający problem związany z organizowaniem przez szkoły płatnych próbnych matur na arkuszach CKE. Praktyka ta stoi w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa i narusza fundamentalne zasady równego dostępu do edukacji. Szkoły publiczne, jako instytucje finansowane ze środków publicznych, są zobowiązane do zapewnienia wszystkim uczniom bezpłatnego dostępu do edukacji. Pobieranie opłat za próbne matury na arkuszach CKE, będące integralnym elementem przygotowania do egzaminu maturalnego, jest działaniem niezgodnym z prawem i naruszającym interes uczniów oraz ich rodzin.

Zgodnie z art. 70 ust. 2 Konstytucji RP nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ponadto, ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe jednoznacznie wskazuje, że szkoły publiczne zapewniają bezpłatne nauczanie w zakresie ramowych planów nauczania. Próbne matury, jako istotny element przygotowania uczniów do egzaminu dojrzałości, mieszczą się w ramach tych obowiązków. Organizowanie odpłatnych próbnych matur na arkuszach CKE przez szkoły jest więc bezpodstawne prawnie i stoi w sprzeczności z zasadami równości wobec prawa, wynikającymi z art. 32 Konstytucji RP. Praktyka ta prowadzi również do dyskryminacji ekonomicznej uczniów pochodzących z mniej zamożnych rodzin, co ogranicza ich szanse na równe przygotowanie do egzaminu maturalnego

Dodatkowo, niewykazywanie wpływów z opłat za próbne matury oraz brak odpowiedniej dokumentacji księgowej mogą stanowić naruszenie ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Zgodnie z treścią tej ustawy, odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlega każdy, kto niezgodnie z przepisami gospodaruje środkami publicznymi, w tym pobiera lub wykorzystuje środki w sposób nieuprawniony. Pobieranie opłat za próbne matury na arkuszach CKE bez podstawy prawnej może być traktowane jako naruszenie tego przepisu, co wiąże się z możliwością nałożenia kar dyscyplinarnych, takich jak upomnienie, nagana, kara pieniężna, a w skrajnych przypadkach — zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

Nieprawidłowości te mogą również podlegać przepisom Kodeksu karno-skarbowego Fundacja wskazuje, że zgodnie z art. 61 tej ustawy wskazuje się, że osoby odpowiedzialne za nierzetelne prowadzenie dokumentacji finansowej mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karno-skarbowej, nawet jeśli działanie to wynikało z niedbalstwa.

Kwestia odpłatnych próbnych matur na arkuszach CKE wymaga także rozważenia w zakresie zadań jednostek prowadzących szkoły publiczne. Zgodnie z przepisami, jednostki te są zobowiązane do organizacji wszelkich działań edukacyjnych w sposób zgodny z zasadą równości szans i dostępności dla wszystkich uczniów. Pobieranie opłat za elementy procesu dydaktycznego narusza tę zasadę i może skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną osób zarządzających szkołami. Dyrektor szkoły, jako osoba odpowiedzialna za prowadzenie dokumentacji finansowej oraz przestrzeganie zasad prawnych, może być również pociągnięty do odpowiedzialności służbowej, jeśli zaniecha nadzoru nad tego rodzaju praktykami.

Z perspektywy Fundacji zajmujących się prawami uczniów, pobieranie opłat za próbne matury na arkuszach CKE stanowi rażące naruszenie przepisów prawa i wymaga zdecydowanej reakcji ze strony organów nadzoru, takich jak kuratoria oświaty, Regionalne Izby Obrachunkowe czy, jeśli chodzi o działania ogólnopolskie, przez Najwyższą Izbę Kontroli. Warto podkreślić, że zgodnie z ustawą o finansach publicznych instytucje sektora finansów publicznych są zobowiązane do przestrzegania zasad przejrzystości i jawności w gospodarowaniu środkami publicznymi. Każda próba ukrycia wpływów z opłat za próbne matury na arkuszach CKE stanowi naruszenie tych zasad i podlega ścisłej kontroli ze strony organów audytowych.

Rodzice i uczniowie powinni zgłaszać przypadki łamania przepisów do właściwych organów, domagać się wyjaśnień od szkół i korzystać ze wsparcia organizacji pozarządowych, które oferują pomoc prawną w takich sprawach.

Podsumowując, płatne próbne matury na arkuszach CKE są nielegalne i naruszają zarówno przepisy Konstytucji RP, Prawa oświatowego, jak i ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Szkoły publiczne powinny przestrzegać zasad bezpłatności edukacji, zapewniając wszystkim uczniom równe szanse, niezależnie od ich statusu majątkowego. Działania sprzeczne z tymi zasadami muszą być ujawniane i eliminowane, a osoby odpowiedzialne pociągane do odpowiedzialności, co wymaga zaangażowania zarówno organów nadzoru, jak i społeczeństwa obywatelskiego. Ważne jest również, aby tego typu przypadki stały się przedmiotem szerszej debaty publicznej, co pozwoli na skuteczniejsze egzekwowanie prawa i ochronę praw uczniów.

W związku z powyższym jeśli w Twojej szkole matury próbne na arkuszach CKE są płatne, możemy Ci pomóc. Napisz na twojeprawa@variaposnania.pl i prześlij wszystkie najważniejsze informacje, włącznie z nazwą i adresem szkoły. Pomagamy za darmo i anonimowo, w całej Polsce! Interwencję podejmujemy dopiero po uzyskaniu Twojej zgody. Twoje dane osobowe są bezpieczne, pozostaniemy też w kontakcie z Tobą przez cały czas trwania interwencji.