Wolność ekspresji w szkole
W ubiegły piątek, tj. 3 lutego, Rzecznik Praw Obywatelskich ogłosił, że wystosował prośby do Kuratorów i Kuratorek Oświaty o stanowisko w sprawie regulowania ubioru i wyglądu ucznia w statutach szkół oraz stosowania kar za nieprzestrzeganie postanowień.
Otrzymujemy zgłoszenia, które wskazują na nieprzestrzeganie prawa powszechnie obowiązującego, tj. Ustawy – Prawo Oświatowe oraz Konstytucji przez szkoły, a także zgłoszenia wskazujące na stosowanie kar, np. ujemnych punktów z zachowania za niestosowanie się do postanowień w zakresie wyglądu i ubioru ucznia.
Zgodnie z art. 99 ust. 3 u.p.o szkoły mogą regulować zasady ubierania się – ustawodawca zdecydował się ograniczyć zakres kompetencji szkół do ubioru, wyłączając wygląd. Było to przedmiotem debaty w procesie legislacyjnym, kiedy to zdecydowano się na takie rozwiązanie. Oznacza to wprost, że wszystkie elementy, które przynależą do wyglądu – fryzura, makijaż, tatuaże, paznokcie – pozostają poza zakresem regulacji szkoły, a osobom uczniowskim zapewnia się w tej kwestii dowolność.
Pamiętajmy również, że postanowienia statutów nie powinny być wyrażeniami nieostrymi – np. „schludny”, „odpowiedni” – to wyrażenia nieostre, które mogą powodować trudność w kwalifikacji oraz skutkować dowolną interpretacją osób nauczycielskich.
Postanowienia regulujące ubiór ucznia powinny być uzasadnione – np. bezpieczeństwem oraz zdrowiem osób uczniowskich – wtedy zakaz noszenia ubrań z metalowymi, ostrymi zakończeniami jest jak najbardziej zasadny. Ograniczenia te powinny być jednak jak najmniej uciążliwe, tj. proporcjonalne do potrzeb. Hipotetyczny zakaz noszenia jaskrawych ubrań nie spełniałby jakichkolwiek celów i moglibyśmy domagać się jego usunięcia ze statutu szkolnego.
Szkoły nie mogą również ograniczać osobom uczniowskim pokazywania przynależności do pewnych grup społecznych, subkultur itp. Byłoby to bowiem ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności, a także innych aktów, m.in. Konwencji Praw Dziecka.
✉️ Uważasz że zostały naruszone Twoje prawa uczniowskie? Świadczymy darmową i anonimową pomoc zarówno w języku polskim jak i ukraińskim
🇺🇦 tvoiprava@variaposnania.pl
🇵🇱 twojeprawa@variaposnania.pl
Fundacja Varia Posnania